Inhoudsopgave
Van wie krijg je X-chromosoom?
Overerving. De vader bepaalt het geslacht van een toekomstig kind: in zijn zaadcellen bevindt zich óf een X-chromosoom, óf een Y-chromosoom. De moeder heeft twee X-chromosomen, en in al haar eicellen bevindt zich dus een X-chromosoom.
Wat is een erfelijke recessieve aandoening?
Bij recessieve ziektes is het gezonde gen de baas. Dus als jouw vader of moeder de fout op één versie van het gen heeft, is hij of zij niet ziek. Want het andere, gezonde gen is de baas. Zij hebben dus één versie van het gen met, en één zonder de fout.
Wat zijn geslachtsgebonden aandoeningen?
Een geslachtsgebonden erfelijke aandoening wordt veroorzaakt door een genetische mutatie op het X-chromosoom. Ze worden hetzij op dominante hetzij op recessieve wijze overgeërfd. Er bestaan ook afwijkingen gebonden aan het Y-chromosoom, maar die worden minder frequent overgeërfd.
Wat betekent X chromosomale overerving?
X-chromosomaal betekent dat bepaalde genen alleen in het X-chromosoom voorkomen. Dit kunnen bepaalde eigenschappen of ziektes zijn. Het X- en het Y-chromosoom zijn de geslachtschromosomen van de mens. Wanneer iemand twee X-chromosomen heeft, is die persoon een vrouw.
Welk gen op het Y-chromosoom is verantwoordelijk voor het ontstaan van het mannelijk geslacht?
In het eerste geval (XX) wordt het kind een meisje, in het tweede geval (XY) een jongetje. Dit komt doordat het Y-chromosoom het zogenaamde SRY-gen bevat (sex-determining region of Y). Dit enkele unieke gen activeert een aantal andere genen (downstream-genen), die op hun beurt weer andere genen beïnvloeden.
Wat is een geslachtsgebonden overerving?
Krijgt het kind van de moeder en vader een X-chromosoom, dan wordt het een meisje. Krijgt het van de moeder een X-chromosoom en van de vader een Y-chromosoom dan wordt het een jongen. Als de aanleg voor een erfelijke aandoening op het X-chromosoom ligt, spreekt men van ‘X-gebonden’ of ‘geslachtsgebonden’ overerving.
Wat is een autosomaal recessief gen?
Autosomaal betekent dat de aanleg (het gen) voor de aandoening ligt op een chromosoom dat niet is betrokken bij het bepalen van het geslacht, dus chromosoom 1 tot en met 22. Een autosomaal recessief erfelijke aandoening komt dus meestal even vaak bij mannen als bij vrouwen voor.
Wat is de Y-chromosoom?
Het Y-chromosoom is een kort chromosoom, waarop zich maar weinig erfelijke informatie bevindt. Het speelt echter wel een cruciale rol in de ontwikkeling van het embryo. Het Y-chromosoom zet aan tot de ontwikkeling van testikels die mannelijke hormonen produceren en zodoende mannelijke geslachtskenmerken ontwikkelen.